Dyzmy Bończy Tomaszewskiego uwagi nad Konstytucją 3 Maja. Z dziejów inspiracji Russowskich „konserwatywnego” republikanizmu

W artykule prezentującym myśl antykonstytucyjną Dyzmy Bończy Tomaszewskiego, jednego z najbardziej znanych przeciwników Ustawy rządowej z 3 maja 1791 r., jest rozważany problem wpływów Rousseau na polską myśl republikańską z czasów Sejmu Czteroletniego. Konsekwentnie prześledzenie argumentacji Tomaszewskiego pozwala na rozpoznanie kłopotliwych dla późniejszych badaczy możliwości oddzialywania myśli patrona Rewolucji Francuskiej na retorykę krytyków wielkiego dzieła polskiej reformy. Choć łatwo wskazać ograniczenia podobnych zapożyczeń, zwłaszcza w podejściu do reform społecznych, to jednak autor artykułu skłania się ku tezie, że nie muszą być one interpretowane jedynie w kategoriach paradoksu intelektualnego. The purpose of the article, presenting anti-constitutional thought of Dyzma Bończa Tomaszewski, one of the most famous opponents of Ustawa rządowa (Governmental Statut) on 3 may 1791, is to investigate the problem of Rousseau’s influences upon Polish republican thought of the Four Year Sejm. Tracing in detail Tomaszewski’s argumentation helps to detect the possibilities of the French Revolution patron’s influence on the criticism over the great work of Polish reform, what is controversial to later historians. Although it is easy to find certain obstacles to such intellectual impact, especially in the fields of social reform, the author of the article rather suggests that it should not be necessarily interpreted as paradoxical.